Του Δρα Φώτη Κοσματόπουλου*
Ο Οκτώβριος έχει καθιερωθεί ως μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, την πιο συχνή κακοήθεια στον γυναικείο πληθυσμό. Στην Κύπρο, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, περισσότερες από 550 γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού ετησίως, με τους επιστήμονες να εκτιμούν ότι 1 στις 8 γυναίκες θα αναπτύξει αυτού του είδους τον καρκίνο σε κάποια φάση της ζωής της. Παρά τα απογοητευτικά στατιστικά δεδομένα, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να αντιμετωπιστεί, εάν εντοπιστεί έγκαιρα, καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας και της ιατρικής επιστήμης έχει προσθέσει ισχυρά «όπλα» στη φαρέτρα του ιατρικού κόσμου για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωσή του. Οι εξετάσεις κυριολεκτικά σώζουν ζωές, ιδιαίτερα με την σύγχρονη, σαφώς περισσότερο λεπτομερή εικόνα που προσφέρουν τα νέας τεχνολογίας ακτινολογικά μηχανήματα με ψηφιακή απεικόνιση.
Είναι, βέβαια, ιδιαίτερα ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι γυναίκες πλέον είναι ενημερωμένες σχετικά με τις εξετάσεις για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Μάλιστα, κατά την διάρκεια της εξέτασης, δεν διστάζουν να εκφράζουν συγκεκριμένες απορίες ή και να ρωτήσουν για ζητήματα που ενδέχεται να μην γνωρίζουν.
Ψηλάφηση – μαστογραφία – υπέρηχος
Από τις πιο συχνές ερωτήσεις που δεχόμαστε είναι πώς μπορούν να προλάβουν ή να εντοπίσουν έγκαιρα τον καρκίνο του μαστού. Είναι εξαιρετικής σημασίας να γνωρίζουν όλες οι γυναίκες το «χρυσό τρίπτυχο» για την έγκαιρη διάγνωση: Κλινική Eξέταση (ψηλάφηση) – Ψηφιακή Μαστογραφία – Υπερηχογράφημα.
Με τα όσα βλέπουν κατά διαστήματα το φως της δημοσιότητας (λανθάνουσες διαγνώσεις, πεπαλαιωμένος εξοπλισμός κ.ά.) οι γυναίκες ρωτούν επίσης συχνά για τα πλεονεκτήματα των σύγχρονων μαστογράφων. Δε χωρεί αμφιβολία ότι οι τελευταίας τεχνολογίας ψηφιακοί μαστογράφοι έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι αυτών παλαιότερης γενιάς. Αρχικά προσφέρουν εικόνες υψηλής ανάλυσης με μεγαλύτερη ευκρίνεια. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και ο πιο μικρός όγκος (κακοήθης ή καλοήθης) μπορεί να εντοπιστεί. Κατά δεύτερον, περιορίζουν σημαντικά το χρόνο της εξέτασης και τον πόνο που ενδέχεται να βιώνει μια γυναίκα κατά τη διενέργεια της μαστογραφίας λόγω της πίεσης που ασκείται στους μαστούς της. Το τρίτο και πολύ σημαντικό πλεονέκτημα αφορά στην ακτινοβολία. Η αναβάθμιση του εξοπλισμού επιτρέπει σήμερα τη λήψη υψηλής ευκρίνειας εικόνων με την ελάχιστη ακτινοβολία. Πλέον, οι σύγχρονοι μαστογράφοι έχουν ενσωματωμένη την τρισδιάστατη τεχνολογία της τομοσύνθεσης, προσφέροντας υψηλότερη διακριτική ακρίβεια σε πυκνούς μαστούς και στον εντοπισμό πρώιμων αλλοιώσεων ή μικρών ύποπτων βλαβών.
Πότε ξεκινώ μαστογραφία;
Ένα άλλο ερώτημα που συχνά δεχόμαστε, συνήθως από νεαρότερες γυναίκες, αφορά στην ηλικία για την πρώτη μαστογραφία. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι για τη διενέργεια εξετάσεων υπάρχουν οι κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών και ευρωπαϊκών επιστημονικών οργανισμών, σύμφωνα με τις οποίες μια γυναίκα θα πρέπει να κάνει την πρώτη της μαστογραφία μεταξύ 35 – 39 ετών (η λεγόμενη μαστογραφία αναφοράς). Μετά τα 40 συνιστάται ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος. Βεβαίως, κάθε γυναίκα θα πρέπει να συμβουλεύεται το γιατρό της, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις, ενδέχεται μια εξέταση να πρέπει να γίνεται πιο συχνά (ιστορικό, παρακολούθηση καλοηθών όγκων κτλ).
Συμπληρωματικά με την μαστογραφία, ο κλινικός γιατρός ή/και ο ακτινολόγος μπορεί να ζητήσει υπερηχογράφημα μαστών. Το υπερηχογράφημα μαστών αποτελεί εξέταση εκλογής για γυναίκες κάτω των 35 ετών. Και σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό ο υπέρηχος να είναι σύγχρονος, υψηλής ευκρίνειας, με ικανότητα εκτέλεσης εξειδικευμένων τεχνικών που απαιτούνται στην παθολογία του μαστού, όπως η ελαστογραφία.
Ισχυρό εργαλείο στα χέρια των γιατρών αποτελεί και η μαγνητική μαστογραφία η οποία έρχεται να συμπληρώσει, εκεί και όπου ο γιατρός κρίνει απαραίτητο, την συμβατική μαστογραφία και τους υπερήχους μαστών.
Πρέπει να τονιστεί, τέλος, ότι η εμπειρία του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού είναι το κλειδί για τη διάγνωση, αλλά και για τη θεραπευτική και μεταθεραπευτική παρακολούθηση του καρκίνου του μαστού.
Κάθε γυναίκα οφείλει στον εαυτό της ένα δώρο ζωής: Τις απαραίτητες εξετάσεις για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.
*Ειδικός Ακτινολόγος στο Διαγνωστικό Κέντρο Alpha Evresis του Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ στην
Κύπρο
